Wspieranie funkcji poznawczych w procesie starzenia: poprawa w zakresie pamięci, uwagi
i funkcji językowych
Efektywność treningu z wykorzystaniem Neuroplay zweryfikowana została
w badaniu, przeprowadzonym przez zespoły badawcze Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. W badaniu klinicznym udział wzięło łącznie 190 osób w wieku powyżej 65 roku życia, będących na różnym poziomie funkcjonowania poznawczego.
Uczestnicy badania
W badaniu klinicznym udział wzięło łącznie 190 osób w wieku powyżej 65 roku życia (w tym grupa kontrolna - 53 osoby) pochodzących z trzech grup o różnym stanie poznawczym:
-
osoby w normie poznawczej
-
osoby z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI)
-
osoby z otępieniem (w stopniu lekkim)
W grupie osób w normie poznawczej średni wiek uczestników badania w grupie eksperymentalnej wyniósł 71.08 [SD 5.21], w grupie kontrolnej 73.88 [SD 5.99] lata. W grupie osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi średni wiek uczestników badania w grupach eksperymentalnej i kontrolnej wyniósł odpowiednio 74.44 [6.01] i 73.09 [SD 5.03] lata, a w grupie osób z łagodnym otępieniem - 77.58 [SD 6,73] i 77.11 [SD 5.49] lat.
Cykl treningów
Badanie prowadzone zostało w schemacie dziesięciu spotkań:
Spotkanie 1
Diagnoza neuropsychologiczna ("pre-test")
Spotkania 2-9
Spotkania treningowe (8 spotkań, 2 x tydz.), w tym grupa eksperymentalna (trening z NeuroPlay ) oraz grupa kontrolna (tradycyjne ćwiczenia papier-ołówek)
Spotkanie 10
Spotkanie 10: "post-test"
Analiza statystyczna
-
Znamienność różnic statystycznych w wynikach uzyskanych w poszczególnych testach - pomiędzy grupami badanymi, wzajemnie, a w szczególności w odniesieniu do grupy kontrolnej - została oceniona testami ANOVA/ MANOVA.
-
O istotności statystycznej wyników można wnioskować przy poprawie funkcji poznawczych (pre/ post-test; grupa eksperymentalna/ kontrolna) na poziomie p<.05, natomiast o tendencji statystycznej gdy: .05 < p < .10
Wyniki
W porównaniu w zakresie PRE-test - POST-test oraz grupa eksperymentalna - grupa kontrolna, istotną statystycznie poprawę uzyskano w zakresie:
-
Uwagi (p=.014) - w grupie osób z MCI (z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi).
-
Pamięci (p=.002) oraz Funkcji językowych (p=.005) w grupie osób z otępieniem.
Wykorzystane w badaniu testy neuropsychologiczne
Testy i kwestionariusze wykorzystane do diagnozy przed i po treningu (pre- oraz post-test):
-
Mini- Mental State Examination, MMSE;
-
Addenbrooke Cognitive Examination-III, ACE-III;
-
California Verbal Learning Test, CVLT;
-
Color Trails Test, CTT;
-
Testy Symbole Cyfr oraz Powtarzania Cyfr z WAIS – R (PL),
-
Komputerowe testy do badania:
uwagi, funkcji wykonawczych oraz czasu reakcji prostej (SRT);
czasu reakcji złożonej (GoNoGo);
oraz czasu reakcji złożonej z wyborem (CPT).
Podsumowanie
Trening z wykorzystaniem Neuroplay poprawia funkcjonowanie poznawcze osób starszych, u których występują zaburzenia funkcji poznawczych (otępienie w stopniu lekkim, MCI)
Pozytywne efekty treningu neurofeedback wśród osób z zaburzeniami funkcji poznawczych, w tym w grupie osób z otępieniem w stopniu lekkim, stanowią szczególnie korzystny wynik ze względu na fakt, że wiele oddziaływań poznawczych w tej grupie wykazuje efektywność niższą niż u osób zdrowych i u osób z MCI (np. Bahar-Fuhs i in., 2013; Hill i in., 2017; Kim i in., 2019; Zając-Lamparska i in. 2019; Zhu i in., 2021)
Efektywność treningu neurofeedback w grupach osób z MCI i z otępieniem w stopniu lekkim jest zbliżona do efektywności tradycyjnego treningu funkcji poznawczych, przy czym dodatkową przewagą treningu neurofeedback jest m.in. brak konieczności zaangażowania wykwalifikowanego personeli, możliwość szerszego zastosowania w placówkach opiekuńczych oraz w domach pacjentów, możliwość prowadzenia treningu z osobami niepełnosprawnymi i leżącymi.
Projekt badawczy
Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu badawczo-rozwojowego pn. "Opracowanie intuicyjnego, przenośnego urządzenia treningowego, bazującego na metodzie biofeedback, ukierunkowanej na wspieranie funkcjonowania poznawczego w procesie starzenia się” dofinansowanego ze srodków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Działanie: 4.1 POIR 2014-2020, Projekty aplikacyjne.
Partnerzy: Sieć Badawcza Łukasiewicz - ITAM, Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy